Bayram AKÇA – Sinan KIYANÇ
Öz
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde darbeler geniş bir yer tutmaktadır. Türkiye’nin demokratikleşmesine engel olan darbeler, 27 Mayıs 1960 ile başlamıştır. Ordu içinde hiyerarşi dışında kurulan cunta tarafından gerçekleştirilen 27 Mayıs 1960 darbesi, Soğuk Savaş sürecinde yaşanan darbeler gibi hakkında birçok iddia bulunmaktadır. ABD’nin 27 Mayıs 1960 darbesinin gerçekleşmesinde etkin rol oynadığı bu iddiaların başında gelmektedir. ABD’nin bu süreçte oynadığı rol şimdiye kadar net bir şekilde ortaya konulamaması böylesine iddiaların ortaya atılmasına ortam hazırlamıştır. Bunun yanı sıra ABD’nin, Soğuk Savaş yıllarında çıkarları doğrultusunda ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatının (CIA) aracılığıyla bazı darbeler de etkin rol aldığının ortaya çıkması neticesinde Türkiye’de yaşanan darbelerin ardında da bu güç aranmıştır.
Türkiye’de yaşanan gelişmeleri ABD adına yakından takip eden CIA, arşivinin araştırmacıların hizmetine sunulması ile bu dönemle ilgili birçok sorunun cevap bulmasını sağlamıştır. Bu araştırmada ABD’nin ve dolayısıyla CIA’nın 27 Mayıs 1960 darbesinde nasıl bir rol oynadığı sorusuna cevap aranmıştır. CIA arşiv belgeleri ışığında gelişmeler ele alınmıştır. CIA arşiv belgelerinin yanı sıra dönemi aydınlatacak birinci el kaynak ve eserler incelenmiş; elde edilen bulgular ortaya konulmuştur.
