Cengiz Sunay
Ön
Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde meydana gelen askeri darbelerin son halkası olan 12 Eylül Müdahalesini yaratan şartlar, cumhuriyetin kuruluşundaki siyasi gelişmeler ışığında incelenmeye çalışılmıştır. Tarihsel süreç içinde iç ve dış gelişmelere bağlı olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin geçirdiği evrimin ana hatlarını belirleyen faktörler ortaya konulmaya çalışılmıştır. 27 Mayıs ve 12 Mart darbelerinin ardından bir anlamda, devlet otoritesinin tam olarak tesisinin amaçlandığı, 1982 Anayasasına ruhunu veren anlayışın, askerlerin önceki iki darbeden farklı olarak siyasi sistem üzerindeki vesayet edici etkinliklerini kurumsallaştırma iradesi olduğu iddia edilmektedir. 12 Eylül’ün, etkileri günümüzde de devam eden kısmî başarısının, önceki iki darbenin aksine, ordu hiyerarşisi içinde yapılmasıyla doğrudan bağlantılı olduğu vurgulanmakta; askeri darbelerin sadece siviller için değil, aynı zamanda ordu açısından taşıdığı riskler ortaya konulmaktadır. Toplumsal değişmenin siyasi sisteme yansıma biçiminin ortaya çıkardığı çatışma olgusunun iç ve dış mihraklar tarafından tahriki ve bunun neticesinde meydana gelen, sivil siyasete ve siyasetçilere duyulan güven erozyonunun suiistimali neticesinde, militarizmin ontolojik karakterinin toplumsal ve siyasi hayata teşmil edilmesi gayretinin kısa bir süre için kazandığı başarıya rağmen, sonunda yenilgiye uğradığı ileri sürülmektedir.
